Wednesday, April 21, 2004
بو يازى ادبيات وئبلاگيندان (اردم) ندان آلينيبدير
گئجه كئچميش ياريدان، گؤزوم يولدا ..يوللاردا
بو قارانليق گئجه ده نه گئدن وار نه گلن ،
هاوا دورقون ، يئل اسمز ، پرده لري اوينادان ؛
او قلمكار پرده يي٬ چاپقين خيال سن مي سن ؟
گئجه كئچميش ياريدان چيراغيمين شؤعله سي ،
آلا قارانليقلاردا بير اولدوز تك سؤنمه ده ،
گؤرمه ديم اوزاقدان سؤنوك ، ساري بير اولدوز ،
طالئعيم اولدوزو اوفوقلره يئنمه ده …
سحر اوزاق ، يول اوزاق ، طيليسيملي آرزولار ،
ظولمتلرين ايچينده توزلو قالميش، بوش قالميش
كاروان كئچمز او يولدان ، آيدينلاتماز آي اونو ،
بير گئجه دير كي ، اونا آيريليق كؤلگه سالميش .
ساحيره يالنيز دئييلسن ، ماوي گؤيون آلتيندا ،
گئجه لري ياتمايان و يوللارا گؤز تيكن ،
بير چوخلاري سنين تك ايتيپ گئتدي بو يولدا ،
سؤنؤب كئچن كؤلگه تك، ساحيرسن٬ تك دئييلسن
باشا چاتميش بو گئجه ، خوروز سسي اوجالير ،
يولو دومان بوروموش ، نه گئدن وار نه گلن .
هاوا دورقون ، يئل اسمز٬ پرده لري اوينادان ،
بو آيريليق چاغيندا ، ائى نازنين سن مي سن ؟
« حبيب ساحير »
Friday, April 02, 2004
رفیق مومیائی
ای که در تابوت سنگی قرن ها خوابیده ای
بی خبر از سال کهنه، بی خبر از سال نو،
روز حشر است، آفتاب از باختر سر می زند
ای رفیق مومیائی لحظه ای بیدار شو!
حبیب ساهر
این شعر در آغاز سال 1347 برای چاپ شدن به مناسبت نوروز به نشریه ای داده شد و البته چاپ نشد: احتیاط بیش از حد سردبیر، زحمت سانسور دولتی را کم کرد. آن دوره ،دوره ی یکه تازی حکومت شاه بود که خود را بی مدعی و سوار بر کارها می دید و افکار عمومی هم زیر خفقان شدید قرار داشت. اما هنوز این شعر می تواند مصداق داشته باشد، با این فرق که آفتاب حالا دیگرنه فقط از باختر، ولی به هر حال از جائی غیر از طرف خانه ی ما سر می زند؛ و ما هم از آن موقع تا به حال فقط "خواب به خواب " شده ایم نه اینکه از خواب پریده باشیم: از خوابی به خواب دیگر...
هامي آزاده ائلين شاعيري وار
من اسير ائللرين آه... شاعيري يم
بو يازيا باغلانتي - گجيل
قايناق: پيك آذر مجله سي، 12 نجي شماره سي- زنجان
حبيب ساهيرين بؤيوك باباسي اوز عاييله سي ايله بيرليكده ميانانين ((ترك)) كنديندن كؤچوب تبريزين ((سرخاب)) محله سينده يورد سالميشدي. ساهير 1282نجي گونش ايلىنين ياز فصلينده ((سرخاب)) محله سينده آنادان اولور. حبيب اوشاق ايكن، آتاسي تبريزين قانلي بير بلواسيندا اؤلدورولور و بئله ليكده بوتون عاييله سي چوخ آغير ياشاييشا معروض قالير.
حبيب ساهر ايلك تحصيليني ملاخانالاردا كئچيرديب و سونرالار يئني آچيلميش مدرسه لرده اوخوماغا باشلاييب و اورتا مكتبي بيتيره ندن سونرا كوردوستاندا معلم لييه مشغول اولور، سونرا يئنه ده تبريزه قاييدير و نهايت 1306 نجي ايلده عالي تحصيل آلماق اوچون ايستانبولا سفر ائدير. ايستانبول يونيوئرسيته سينده جوغرافيا عئلملر بؤلومونه قبول اولونور و نهايت 1312 نجي ايلده جوغرافيا عئلملر فاكولته سينده ليسانس آلير. ساهير 7 ايل ايستانبولدا قالاندان سونرا باكىيا و سونرا باكىدان ئتهرانا گئدير.
ساهير تهراندا معاريف ايداره سينده معلم ايستيخدام اولور و 1313 نجي ايلده جوغرافيا معلم لييي اوچون زنجانا گؤنده ريلير. كيلاسلاردا اوشاقلارىيله اؤز آناديللرينه دانيشماق اوچون و وئريلن تذككورلري سايماماسي٬ سبب اولور كي ساهيري زنجاندان چيخاريب و مازندرانا سورگون ائتسينلر. مازندراندا مالاريا خسته لييينه توتولور و يئنه ده ئتهرانا قاييتماغا مجبور اولور، خسته ليك جانيندان چيخماميشدان ئتهراندان قزوينه گؤنده ريلير آمما قزوينده چوخ قالا بيلمير و نهايت اونو تبريزه گؤنده ريرلر. ساهير تبريزده معلم لييه مشغول اولور، اونون تبريزده ياشاديغي ايللر، ادبي و ياراديجيليق حياتىنين پارلاق و چوخ بارلي دؤورانلاريندان بيري اولور. 1320 نجي ايل ريضاشاهين قارا بوغونتوسو ييخيلديقدان سونرا بوتون ايراندا و ائله جه آذربايجاندا بير مدنيت ديرچليش اوز وئرير و ادبي فعاليتلر داها گوجله نير. ساهير ده اؤز ادبي فعاليتلريني بئله بير موحيطده گنيشلنديرير و اوخوجولارينين درين حؤرمتينى قازانير. ساهير تبريزده ياشاديغي ايللرده ((افسانه شب))، ((سايه ها))، ((شقايق)) و ... آدلي فارسجا شئعر كتابلاريني يايا بيلير. آمما 1325 نجي ايلين پاييزيندا شاهليق قارا ايستيبدادي بير داها يئنىدن تبريزه قاييداندان سونرا، ساهيري تبريزدن آييريب اردبيله سورگون ائديرلر. ساهير ائلينين آغير نيسگيليني بئله شئعره چكير:
بيزه ياد كابوسو باخ كؤلگه ساليب
بو اؤلومدور، بو اؤلوم كؤلگه سىدير!
ياد ديلي اؤلسا دا خوش سسلي، يئنه
بيزجه ارباب سسي، جلاد سسىدير...
خانليغين باخما دونو قيرميزىدير
او بويا، ائل اوبانين آل قانىدير
او بيزيم وارليغيميزلا دؤيوشور
او بيزيم شئعريميزين دوشمانىدير...
ساهير اردبيلده معلمليك ائدير و((تحت نظر)) اولماغينا باخماياراق آغير بير وضعيتده ((اشعار جديد)) آدلي فارسجا شئعر كيتابيني محدود نوسخه لرده يايير. اوچ ايل اردبيلده ياشاديقدان سونرا يئنه ده قزوينه گؤنده ريلير و اوردا معلمليك ائدير و همان ايللرده ((كؤوشن)) و ((ليريك شئعرلر)) آدلي توركجه كيتابلاري گيزلينجه يايير و داها سونرا ((خوشه ها))، ((اساطير)) و ((اشعار برگزيده)) آدلي فارسجا شئعر كيتابلاريني دا يايير. ساهير 13 ايل قزوينده ياشاديقدان سونرا تئهرانا گؤنده ريلير و عؤمرونون سونونا قده ر تئراندا ياشايير.
تئراندا ياشاديغي ايللرده ((كتاب شعر1))، ((كتاب شعر2))، ((ميوه ي گس))، ((نمونه هايي از ادبيات منظوم ترك))، ((سحر ايشيقلانير)) آدلي كيتابلاري ياييلير. اينقيلابدان سونرا دا ساهيرين چوخ شيعرلري تبريز، تهران، زنجان و ... يئرلرده نشر اولونان مجلله لرده چاپ اولونور آمما تاسسوفلر اولسون كي بير پارا عيللتلره گؤره ساهيرين اثرلرىنين چوخو، اؤزو دئميشكن ايشيق اوزو گؤره بيلمه ييب دير.
نهايت عؤمور بويو اؤز اثرلرىيله يوردونون ايستكلريني و نيسگيللريني ترننوم ائدن آذربايجان خالقىنين اينسان پرور شاعيري نيسگيللي بير وضعيتده 1364 نجي گونش ايلي آذر آيينين 24 نجو گونو گئجه دونيادان كؤچوب و تئرانين بهشت زهراسيندا ابدي اولاراق تورپاغا تاپشيريلير. اونون بؤيوك و شريف روحو شاد اولسون.
ايسته رم غملي و توفانلي گئجه يولچولارا
بير فانوس تك يا دا قوطب اولدوزو تك
رهبر اولام
ايسته رم ياي گونو چؤللرده آخار
بير سو اولوب
دوم- دورو گؤز ياشي تك يولدا
چوخور ايچره دولام
ايسته مم نقش-و نيگاريم قالا
شئعريم اوخونا
ايسته رم بير سيزي حسرت تك
اوره كلرده قالام
اونودورسا مني ائل، چكمه سه تاريخ آديمي
ايسته رم آي تكي يورد اوسته
گئجه شوق سالام
1383/1/14
